Inzicht is Alles!

Oeroude wijsheid voor de moderne mens

Inzicht is Alles!

Inleiding

Zoals ons lichaam voedsel nodig heeft om te kunnen functioneren, zo heeft ook onze ziel dagelijks voedsel nodig om gelukkig te zijn. Ons lichaam voorzien we dagelijks van gezonde en ge­varieerde kost, liefst van biologische teelt. Voor onze ziel zouden we eigenlijk hetzelfde moeten doen. Zij verlangt dagelijks naar een flinke portie wijsheid, inzicht en liefde, liefst klaargemaakt op basis van gezond verstand. Zij heeft dat werkelijk nodig!

Maar waar vind je tegenwoordig nog deze ouderwetse ‘kost?’ Worden universele wijsheid en ware liefde gedemonstreerd op TV? Worden zij onderwezen op scholen en universiteiten? Worden deze besproken of beoefend in kerken, tempels of moskeeën? Kunnen we over hen leren via kranten en tijdschriften?

Waar vinden we nog betrouwbare en universele kennis over het leven? Is er wel zoiets als een universele waarheid? Is spiritualiteit wel te rijmen met gezond verstand?  Is er wel zoiets als een ge­meenschappelijke basis van alle religies? Er is toch maar één God, althans dat had ik ooit begrepen. Wie wordt er soms niet moedeloos van het gebrek aan heldere, universele, niet-sektarische kennis over de aard van het leven? Mijn leven lang heb ik gezocht naar ware, betrouwbare, universele maar toch praktische kennis over het leven. Ik zocht het in de kerk, op de universiteit, in de kennis van ‘primitieve culturen’, en ik zocht het in astrologie, yoga en meditatie. Wanneer ik nu terugkijk op deze odyssee, dan zie ik dat ik in al die gebieden iets waardevols heb aangetroffen, dat me dichter bij mijn doel heeft gebracht. Met name de oeroude vedische kennis die in India bewaard is gebleven, heeft me laten inzien dat de waarheid niet een filosofie is, noch een wetenschap, noch een religie. Zij heeft mij laten inzien dat de waarheid een toestand van bewustzijn is.

Vedische kennis

Een van de vele takken van vedische wijsheid is de filosofie van yoga. In India worden slechts drie tekstboeken beschouwd als echt authentieke teksten over yoga. Dit zijn de Bhagavad Gita, de Yoga Soetra van Patañjali en de Shiva Samhita. Al meer dan vijf en twintig jaar ben ik een student van de Yoga Soetra van Patañjali. Ik heb het leren begrijpen als een van de vele manieren waarop de waarheid omtrent ons eigen bewustzijn aan het licht wordt gebracht. Door de eeuwen heen is de Yoga Soetra een bron van inspiratie geweest voor zoekers zowel in oost als in west. In al die eeuwen heeft het in elke nieuwe generatie een stempel van goedkeuring gekregen van de wijzen van die tijd. Dank zij deze autorisatie van vele generaties is het een heel gezaghebbende tekst geworden. Door een nieuwe verta­ling en een nieuw commentaar op de Yoga Soetra te schrijven, hoop ik te laten zien dat spiritualiteit in wezen heel simpel is. Ik hoop te laten zien dat spiritualiteit enkel een kwestie is van gezond verstand!

De filosofie van yoga

Mijn bedoeling is om een vedisch leerboek onder de loep te nemen en er zo diep in door te dringen dat haar essentie aan het licht komt. Ik kies voor Patañjali’s tekst omdat hij zich heel neutraal, heel systematisch en heel universeel uitdrukt. De essentie van waarom het gaat ligt als het ware voor het oprapen. Patañjali’s Yoga Soetra is dan ook bedoeld als een universele filosofie van bewust­zijn. Het beschrijft de aard en reikwijdte van ons bewustzijn. Het geeft duidelijk aanwijzingen voor wat we kunnen doen om het volledige potentieel van ons bewustzijn te ontplooien. Patañjali behandelt de ervaringen die onderweg naar het doel – spirituele verlichting en bevrijding – optreden en hij beschrijft in heldere termen het eindresultaat van de volledige ontplooiing van ons bewustzijn. Hij beschrijft de aard en ervaring van de hoogst mogelijke ontwikkeling van menselijk bewustzijn, die we ‘eenheidsbewustzijn’ kunnen noemen.

Ledematen versus stadia

Hij noemt zijn uiteenzetting de ‘Ashtanga Yoga’–‘De acht ledematen van yoga’. Ledematen is zo’n geschikte term, omdat iedereen weet dat die zich alle tegelijkertijd ontwikkelen. Je kunt niet je arm cul­tiveren, zonder dat je hoofd méé moet evolueren! Toch heeft zelfs hier, op dit eenvoudige punt, een gebrek aan gezond verstand genadeloos toegeslagen. Tot op de dag van heden wordt bijna in elke vertaling van de Yoga Soetra – en dus op bijna alle yoga scholen ter wereld –  gesproken over acht stadia van yoga die je als leerling moet doorlopen, in plaats van over acht aspecten van de heelheid van het leven, die alle tegelijkertijd ontwikkelen zodra je de filosofie van yoga praktisch gaat toepassen in je leven.

Deze verdraaiing van Patañjali’s leer is veel oprechte zoekers fataal geworden. Hen werd verteld dat ze eerst maar eens ‘stap’ één onder de knie moesten krijgen, alvorens ze verder konden gaan met stap twee, drie, etc. Dit heeft door de eeuwen heen een desastreus effect gehad op de aspirant-yogi’s! Yoga, hetgeen letterlijk eenheid of vereniging betekent, wordt door de meeste vertalingen en com­mentaren uitgelegd als zou het slechts te bereiken zijn met een haast bovenmenselijke discipline. Men zou het sociale leven de rug moeten toekeren, seks en persoonlijke liefde moeten vergeten en men zou zich moeten onderwerpen aan een niets-ontziende ijzeren routine. Het zou een uiterst grote wilsinspan­ning vergen om tot ‘de hogere vormen van yoga’ te kunnen opklimmen.

En aldus werd de volmaakte beschrijving van hoe men zijn bewustzijn moeiteloos en op een natuur­lijke wijze kan ontwikkelen, omgevormd tot een zich zelf tegensprekende en daardoor uiterst onpraktische leer. Het doel van yoga – eenheidsbewustzijn – werd (en wordt nog steeds) beschreven als alleen te bereiken via een uiterst ingewikkelde, mystieke, occulte en moeizame weg, die alleen af te leggen zou zijn door een select aantal volhouders. Het doel wordt doorgaans afgeschilderd als van een moeilijkheidsgraad, die het best te vergelijken valt met het worden van astronaut! Geen wonder dat yoga slechts door enkelen beoefend wordt, en dat het zo’n slechte naam heeft gekregen dat de huidige paus het onlangs in de ban heeft gedaan!

Een nieuw paradigma

Door de Yoga Soetra te vertalen en te becommentariëren wil ik laten zien dat hoewel het leven aan de éne kant oneindig complex is, het aan de andere kant absoluut eenvoudig is! Oppervlakkig gezien bestaat het leven enkel uit verschillen. Maar in de diepte beschouwd nemen we allen deel aan hetzelfde universele proces dat leven wordt genoemd. Als we maar diep genoeg kunnen denken, waarnemen en voelen, dan komen we unaniem tot het besef dat we in wezen alle gelijk zijn. In wezen zijn we allen één! Mijn essentie is identiek aan jóuw essentie. Volgens de aloude vedische wijsheid is al wat bestaat en al wat leeft gemaakt van één en dezelfde niet-materiële substantie die bewustzijn wordt genoemd. Hoe definiëren de aloude de vedische teksten het begrip bewustzijn, dat voor de doorsnee mens toch een tamelijk vaag begrip is?

Volgens het vedische paradigma is bewustzijn simpelweg de uiteindelijke werkelijkheid. Bewustzijn wordt gedefinieerd als de essentie van het bestaan. De vedische filosofie definieert bewustzijn als de niet-materiële substantie waarvan alles en iedereen gemaakt is. Dit houdt onder meer in dat bewustzijn primair is en het lichaam-geest systeem secundair! Het is bewustzijn dat ons doet leven, denken, spreken en handelen. Het is bewustzijn waardoor we bewustzijn van onszelf, de wereld en het heelal. Het is bewustzijn waarmee we filosofieën, religies, wetenschappen en kunsten geschapen hebben. Men zou zich af kunnen vragen over wiens bewustzijn ik het eigenlijk heb. Het antwoord op deze vraag luidt: ik heb het over ons bewustzijn! Ons aller gemeenschappelijk bewustzijn. Er is maar één bewustzijn te vinden in het hele heelal, en dat is het bewustzijn waar we allen uit voortgekomen zijn, dat ons doet leven en waarvan we letterlijk de belichaming zijn.

Velen zullen wat tijd nodig hebben om te wennen aan de verstrekkende gevolgen die dit vedische paradigma zal hebben op het gangbare wereldbeeld. Gewoonlijk ziet men bewustzijn niet als iets dat op zichzelf bestaat en alomtegenwoordig, eeuwig en onsterflijk is, en de bron van alle wetten van de natuur! Wie ziet er tegenwoordig nog in dat bewustzijn de bron van de totale schepping is en dat het de complete kennis in zich heeft, die nodig was om dit hele universum tot stand te brengen!? Toch zullen we langzamerhand aan dit idee moeten wennen aangezien het de simpele, eeuwige en universele waarheid is.

Deze alomvattende waarheid kan door de mens ingezien en ervaren worden met behulp van de moei­teloze en natuurlijke technieken die de aloude vedische zieners en yogi’s ons hebben nagelaten. Door gebruik te maken van de praktische en wetenschappelijke kennis van bewustzijn, vervat in vedische tekstboeken als Patañjali’s Yoga Soetra, kunnen we ons bewustzijn verruimen en ontplooien. Hier­door gaan we meer en meer van ons ingeboren potentieel gebruiken. Door deze grondige, op ervaring gebaseerde kennis te verwerven gaan we spontaan inzien dat we de belichaming of manifestatie van bewustzijn zijn. Aangezien wij een geïntegreerd onderdeel van de schepping zijn, zullen we ook leren inzien dat niet alleen wij, maar ook de héle materiele schepping een manifestatie van bewustzijn is.

Dit is in één woord het paradigma van het nieuwe millennium. De grote Copernicaanse revolutie van dit millennium zal zijn dat we als mensheid zullen gaan inzien dat de hele materiele schepping de manifestatie is van één enkelvoudig, alomtegenwoordig, universeel sub­straat, dat we het best kunnen beschrijven als bewustzijn. De uiteindelijke werkelijkheid waarover we als mensheid elkaar in kerken, tempels en moskeeën een paar duizend jaar allerlei verhalen hebben verteld, in de vorm van parabels en poëtische religieuze voorstellingen, blijkt in dit nieuwe en meer verlichte millennium niets anders te zijn dan dat ene, universele, eeuwige en onzichtbare bewustzijn!

Door de eeuwen heen heeft men talloze namen gegeven aan dit intuïtief begrepen en aangevoelde al­omtegenwoordige bewustzijn. Vaak met poëtisch gevoel en religieuze eerbied. Gewoonlijk beschreef men de uiteindelijke werkelijkheid met behulp van analogieën en allegorische voorstellingen. Je kent ze waarschijnlijk wel: een oude man met baard, een man met zijn zoon gezeten op een troon, een vrouw met acht armen, een man met vier hoofden, een half man/half vrouw, een toornige man met opgeheven vinger, een barmhartige vrouw met een zegenend gebaar, een man mediterend op berg, een vrouw zittend op een leeuw, het licht van licht, het licht van ontelbare zonnen, etc, etc. Al deze beelden zijn de uitdrukking van het menselijke voorstellingsvermogen, dat een bepaald spiritueel inzicht in beelden wil weergeven.

Bewustzijn is als een oceaan

De beste analogie die ik tot dusver ben tegengekomen aangaande het universele bewustzijn dat aan alle verschijnselen ten grondslag ligt, is die van de golf en de oceaan: alle relatieve ver­schijningsvormen zijn als een golf op de oceaan. Alles wat je ziet is de tijdelijke uitdrukking van een eeuwige oceaan van bewustzijn. Of een golf nu groot is of  klein, of hij nu een schuimkop heeft of niet, of hij zich nu rechts of links, oostwaarts of westwaarts beweegt, hij is in wezen niets anders dan water. Door en door water. Ook een mens is te vergelijken met een tijdelijke golf op de oceaan. In een bepaald opzicht zijn we wel een bijzonder soort golf. De mens onderscheidt zich van vele andere gol­ven doordat hij het vermogen heeft te reflecteren over zijn eigen oorsprong. We kunnen ons bewust worden van onze oorsprong, van onze essentie!

Een willekeurige golf die naar binnen leert kijken, en even zijn uiterlijke vorm en zijn uiterlijke functie vergeet, komt vanzelf tot de conclusie dat hij helemaal uit water bestaat, ongeacht zijn grootte, rich­ting, snelheid etc. Als hij naar binnen kijkt, ziet hij niets dan een onpeilbare watermassa! Dan weet hij – misschien voor het eerst – ‘Wauw, ik ben de uitdrukking van een onpeilbaar diepe en oneindig uit­gestrekte oceaan. Als ik weer neerdaal is er niets aan de hand; ik word weer één met mijn wezen – de onbegrensde oceaan!’

Je kunt je voorstellen hoe enthousiast deze golf hierdoor wordt. Als hij dan weer om zich om zich heen kijkt, en zijn broertjes- en zusjes-golven overal om zich heen ziet voortrollen, dan realiseert hij zich spontaan dat ook die allemaal enkel uit water bestaan: ‘Al mijn medegolven zijn de tijdelijke, natuurlijke en speelse uitdrukking van dezelfde oceaan, die ook mijn wezen, mijn essentie is!’ Hij komt dus tot de conclusie, dat hij in wezen één is met al zijn medegolven, waar ook ter zee. De uiterlijke verschillen, en de verschillen in functies, die tot voor kort zijn waarneming domineerden, worden nu gezien en begrepen in termen van de oceaan als geheel. De uiterlijke verschillen in vorm en functie worden nu gezien voor wat ze zijn: oppervlakkige, tijdelijke verschijnselen, die niet langer het inzicht in de essentiële eenheid overschaduwen.

Diep in zijn hart weet de golf: ‘In wezen ben ik één met de oceaan!’ Wat een heerlijk besef, wat een verruimende gewaarwording. Bovendien weet de golf: ‘In wezen zijn mijn broers en zussen ook één met de oceaan, of ze dat nu weten of niet’. De golf is ‘verlicht’ geworden, zoals dat heet in de vedische literatuur. En zodra hij maar in de gelegenheid is, fluistert hij zijn buurman-golf in: ‘Hé, moet je eens naar binnen kijken… richt je aandacht voor de grap eens naar binnen, en vertel me wat je ziet!’ De buurman neemt zijn suggestie aan en verricht hetzelfde natuurlijke en eenvoudige experiment, binnen in zich zelf. Ook hij komt tot de ont-dekking dat hij niets dan water is, en hij weet zich in wezen één met zijn buurman. Golven zijn van nature speels en nieuwsgierig, en nemen van elkaar de gewoonte over om zo nu en dan een mentale ‘duik’ naar binnen te nemen.

Deze blijde boodschap verspreidt zich spontaan als een lopend vuurtje over de hele oceaan, en binnen een mum van tijd weet iedere golf dat hij in wezen meer is dan alleen maar een tijdelijke golf… elke golf weet zich één met de oceaan, en één met al zijn medegolven. Zo wordt de oceaan een saamho­rige, gelukkige en pacifistische oceaan. Bestreden de golven elkaar tot voor kort nog, uit onwetend­heid omtrent hun gemeenschappelijke aard en essentie, nu leren ze te léven en te láten leven. Waren ze vroeger geconditioneerd tot een ‘fight or flight’ (vecht of vlucht) reactie patroon, nu leren ze te genieten van een ‘stay and play’ (blijf en speel) reactie patroon. Het gezonde verstand kreeg de overhand. Elke golf geniet van de simpele maar diepgaande realisatie die in de vedische teksten zo dikwijls genoemd wordt:‘Aham brahmasmi’– ‘Ik ben de totaliteit, alles wat ik zie is een uitdrukking van mijn onbegrensde aard. Alles wat ik zie… ben ik zelf!’

Geachte lezer, bovenstaande analogie bevat de hele aard, reikwijdte en doel van het leven en daardoor ook van de yoga filosofie. Indien je deze analogie blijft koesteren in je hart – wat geenszins discipline vergt maar vanzelf gaat zodra je de schoonheid en diepe betekenis ervan hebt ingezien – dan bevind je je op de snelweg naar eenheidsbewustzijn.

Leven vanuit de heelheid

Je kunt nu het boek dicht slaan, en eventueel doorgeven aan je buurman. Misschien dat ook hij de schoonheid van deze analogie inziet. Dan bevind je je samen met hem op de snelweg naar eenheidsbewustzijn, en wellicht kunnen jullie een inspiratie voor elkaar zijn. Na het bovenstaande gelezen en begrepen te hebben heb je het doel waarvoor je dit boek ter hand hebt genomen reeds bereikt. Proficiat lezer! Je hoeft niets meer te doen. Je hoeft dit boek ook niet meer te lezen. Geniet van het leven! Je bent vrij! Wen langzaam maar zeker aan het inzicht dat je één bent met al wat bestaat. Je hebt de sleutel gevonden!  Je bent geslaagd voor het yogi toelatingsexamen. Het licht van onbegrensd bewustzijn straalt helder in je geest. Geniet ervan en leef je leven verder zoals jij dat wenst, vertrouwende op je ingeboren volmaaktheid.

Maar wacht even, je bent natuurlijk ook vrij om de kleine golfjes van de oceaan te bekijken die beschreven zijn in de rest van dit boek! Als je eenmaal een visie van het geheel hebt gekregen, dan is het heel prettig om de delen aan een kleine inspectie te onderwerpen. Verblijvend in het ge­waarzijn van het geheel is het een grote vreugde om de samenstellende delen van het geheel nader te beschouwen. Wanneer we ons eenmaal geïdentificeerd hebben met het geheel – en dat hebben we spontaan gedaan bij het begrijpen van de analogie van de golf en de oceaan – dan is de studie van elk deel van het geheel een feest van herkenning. Hoe groot is de vreugde van de oceaan wel niet, om zijn essentie uitgedrukt te zien in iedere individuele golf! Hoe groot is de vreugde van je ziel wel niet, wan­neer zij haar essentie uitgedrukt ziet in elk van de 195 soetra’s van Patañjali!

Je ziet hoe eenvoudig eenheidsbewustzijn is! Het is al gestructureerd in je bewustzijn, alvorens je de Yoga Soetra onder ogen neemt. Als Patañjali je nu zou kunnen zien – en er is veel voor te zeggen dat hij dat inderdaad kan – dan zou hij heel gelukkig met jou zijn. Het zal een feest van herkenning zijn wanneer je ziel zich bevestigd voelt in elk van de soetra’s. Je zult dan merken dat je een gezonde voedingsbron voor je ziel hebt gevonden. Door met dit soort vedische teksten te spelen, zul je merken dat je spontaan inzichten krijgt, waarvan men duizenden jaren heeft beweerd dat ze heel moei­lijk te bereiken zijn! Eenheidsbewustzijn is de enige natuurlijke en ontspannen toestand van bewustzijn. Geen wonder dat men het nooit bereikte, toen men er met moeite naar streefde! ‘Het is maar een weet’, zoals mijn goede moeder placht te zeggen. Daarom zeg ik dan ook: inzicht is alles! Ik hoop van harte dat je aanvoelt en inziet hoe deze slogan bedoeld is en dat je net als ik kunt genieten van de eeuwige en universeel toepasbare wijsheid die in de bondige aforismen tot uiting is gebracht!

‘Inzicht is alles’ impliceert onder meer dat inzicht veel krachtiger is dan wilskracht, als het erom gaat ons leven op aarde meer ideaal te maken. Inzicht hoort aan de basis te liggen van al ons doen en laten. Wanneer in­zicht eenmaal verankerd is in de bron van onze gedachten en gevoelens, dan gaan we automatisch gebruik maken van ons volle­dige ingeboren potentieel. Door inzichtvolle intenties te koesteren aan de bron van onze gedachten zullen wij mensen in staat blijken te zijn onze gehavende wereld geleidelijk aan om te vormen tot een herbergzame en inspirerende ontmoetingsplaats voor de ontelbare zielen die hier op aarde hun le­vensles komen leren en hun levensplan komen uitvoeren.

Over de Inhoud

Tenslotte enkele specifieke woorden over Patañjali’s Yoga Soetra. Doorgaans gaat men ervan uit dat de ‘grote ziener’ Patañjali in de vierde of vijfde eeuw voor Christus geleefd heeft. Soms wordt gezegd dat Patañjali de spirituele leraar van Shankara is geweest, een ander groot licht uit de vierde of vijfde eeuw voor Christus. Deze tekst stamt dan ook uit die tijd. Zij is ingedeeld in vier hoofdstukken die respectievelijk 51, 55, 55 en 34 soetra’s bevatten. In totaal zijn er dus 195 soetra’s, dat wil zeggen bondige uitspraken die gewoonlijk ‘aforismen’ genoemd worden. Letterlijk betekent soetra ‘draad’. Het idee is dat het leven een kleed is dat geweven werd met behulp van vele draden. Elke draad draagt bij aan de totstandkoming van het kleed als geheel. De 195 soetra’s vormen de hoofddraden die ge­zamenlijk een totaalinzicht in het leven bieden. De hele filosofie is zo holistisch geformuleerd dat elke soetra betrekking heeft op het leven als geheel. Verlies dit gegeven al lezende niet uit het oog!

De vier hoofdstukken bouwen voort op elkaar. In het eerste hoofdstuk  wordt een definitie ge­geven van wat de beoefening van yoga eigenlijk inhoudt en waarvoor het bedoeld is. Er worden vijf soorten van geestelijke activiteit besproken, waarvan er sommige pijnlijk zijn en andere niet. Patañjali vertel ons hoe we een toestand van geestelijke rust en integratie kunnen bereiken. De negen obstakels tot zelfrealisatie worden gecategoriseerd, en er worden vele tips en technieken gegeven om deze obstakels te overwinnen. De verschillende stadia van geestelijke absorptie (samadhi) worden systematisch uiteen gezet en er wordt een toestand van bewustzijn beschreven dat van nature de waarheid in alles herkent.

In hoofdstuk twee worden de vijf aandoeningen besproken, die de oorzaak zijn van het lijden van de mensheid. Tevens worden de middelen om deze aandoeningen uit de weg te ruimen uitvoerig behan­deld. Daarna wordt het achtvoudige pad van yoga uiteengezet. Elk van de acht aspecten van de heel­heid van het leven wordt uitvoerig uit de doeken gedaan. 

Hoofdstuk drie gaat over de supernormale vermogens die ons ten deel vallen wanneer we ons bewustzijn zodanig verruimd hebben dat we de techniek van geestelijke absorptie met succes kunnen toepassen. Wat deze techniek precies inhoud wordt stap voor stap en met vele voorbeelden duidelijk gemaakt.

Hoofdstuk vier biedt een beschouwing van enkele metafysische beginselen die goed begrepen dienen te worden willen we werkelijk een totaalinzicht in het leven verwerven. Diepgaande inzichten in tijd, ruimte, karma, reïncarnatie, geest en ziel worden helder uiteengezet. Tevens wordt er diep inzicht ge­boden in de aard van de werkelijkheid in het algemeen en de rol van de drie hoedanigheden (guna’s) en de vijf elementen in het bijzonder. Tenslotte geeft Patañjali ons een visie van wat de toestand van spirituele eenwording precies inhoudt. Hij legt uit dat het een toestand van absolute vrijheid is en dat de ziel dan gevestigd is in haar ware aard.

Vanzelfsprekend kun je deze vedische tekst op vele manieren hanteren. Het is beslist nuttig en be­wustzijnsverruimend om eventueel alleen de soetra’s in hun volgorde te lezen. In latere instantie kun je dan het commentaar tot je gaan nemen. Maar natuurlijk kun je ook de soetra’s mét commentaar lezen en later nog eens de soetra’s apart. Zoals in alles, laat jezelf ook hierin zoveel mogelijk leiden door je diepste zielsimpulsen!

Bij het maken van de vertaling en bij het schrijven van het commentaar heb ik gebruik gemaakt van een reusachtig Sanskriet woordenboek, samengesteld door ene Monier Monier-Williams. Voor zover ik weet is dit het meest uitgebreide Sanskriet woordenboek ter wereld. (ook te raadplegen via het internet) Ook heb ik de vertalingen en commentaren van negen verschillende auteurs bij de hand gehad. Achterin worden deze vermeld. Eenieder die wel eens een vertaling van de Yoga Soetra gelezen heeft weet hoe onduidelijk en zelfs cryptisch de beschrijvingen doorgaans zijn. Gedurende al die jaren dat ik me verdiept heb in de Yoga Soetra heb ik me niet echt gelukkig gevoeld met die onbegrijpelijke en obscure passages en interpretaties. Ik kon mezelf er niet in herkennen! Wetend hoe eenvoudig het is om de eenheid van het leven in te zien te ervaren, voelde ik me geroepen om een heldere en inzichtelijke vertaling met commentaar op papier te zetten.

Mijns inziens kan het einddoel van yoga op een eenvoudige, natuurlijke, moeiteloze, speelse en liefde­volle wijze bereikt worden. Hiervoor is het wel noodzakelijk dat ook het pad ernaartoe als moeiteloos en natuurlijk ervaren wordt. Inzicht maakt dit mogelijk! Wanneer we vertrekken vanuit een inzicht in de heelheid van het leven dan ervaren we al de voordelen van het einddoel alvorens we volledig in het einddoel zijn aanbeland. Ik hoop dat je door het lezen van dit boek, en de innerlijke ervaringen die je hierbij zult opdoen, hiervan overtuigd zult raken. Samen kunnen we een nieuwe levensstijl in de wereld introduceren die het leven op aarde, in alle werelddelen, een vreugdevolle ervaring zal maken. Volgens de oeroude wetenschap van yoga, hier meesterlijk verwoord door de grote ziener Patañjali, is het ingeboren potentieel van de mens oneindig groot. Nu we eenmaal een volledige gebruiksaanwijzing in handen hebben voor die prachtige, weergaloze, zachte machine die mens wordt genoemd, kunnen we gezamenlijk gebruik gaan maken van de goddelijke vermogens die de mensheid pas echt menselijk zullen maken. 

Epiloog

Ik houd me aanbevolen voor reacties van allerlei soort. Laat me alsjeblieft weten wat het voor jou persoonlijk betekent om deze vedische kennis te laten resoneren in je ziel. Stuur me gewoon een e-mail of brief waarin je je persoonlijke ervaringen met dit boek verwoordt. Bij voorbaat hartelijk dank.

Bedenk, lieve lezer, dat ik het hele boek, en elke zin afzonderlijk, geschreven heb vanuit mijn hart en dat ik het gevoel heb dat ik een heel diep niveau van mijn ziel tot uiting heb gebracht. Mijn verzoek aan jou is om het ook met je hart te lezen. Laat elk idee dat je op papier tegenkomt diep wegzak­ken in je ziel. Laat je ziel van binnen uit resoneren met wat mijn ziel bedoelde toen mijn geest de inzichten en ideeën in woorden trachtte samen te vatten. Laat je sterfelijke ogen de vergankelijke letters op het papier in zich opnemen, maar laat het onsterfelijke oog van je wijsheid de waarheid schouwen die ook mijn oog van wijsheid schouwde toen ik de soetra’s trachtte te verwoorden in het Nederlands. En besef tenslotte dat er maar één oog van wijsheid bestaat, en dat is het oog van wijsheid van ons gemeenschappelijke zelf, het zelf van alle wezens, het Universele Zelf.

Besef dat de vedisch literatuur de uitdrukking is van ons gemeenschappelijke zelf. Het is de stem van je eigen, meest intieme zelf die je tegenkomt in de vedische literatuur. Je ware zelf is hier aan het woord en niets anders. Je ware zelf ligt ver voorbij je intellect. Gebruik je intellect slechts als een kosmisch filter waar je de ware betekenis van de vedische kennis door heen laat zakken tot in het centrum van je hart. Laat je hart resoneren in golven van herkenning bij het lezen van de tekst. Laat je hart beseffen dat het in conversatie is met zichzelf. Laat je ziel zich verheugen in deze dagelijkse conversaties met zichzelf.

Door te genieten van de tijdloze kennis die in de soetra’s tot uiting komt, kom je automatisch in een geestestoestand die in de yoga-terminologie samadhi wordt genoemd. In een toestand van samadhi krijgt je ziel het voedsel dat zij dagelijks nodig heeft. In deze toestand komt de ziel in aanraking met zichzelf, en dat is waar zij eeuwig naar op zoek is. Geef het haar. Geef deze zielevoeding dagelijks aan jezelf. Gun jezelf dagelijks dit contact met jezelf. Ga dagelijks op bezoek bij jezelf, totdat je je permanent thuis voelt in jezelf. Wanneer je zo leert luisteren naar je diepste zieleroerselen, wordt het heel gewoon om in diep contact te zijn met jezelf. Het wordt dan heel gewoon om dagelijks gesprekken te hebben met je ware zelf, dat het zelf van alle wezens is. Je bent dan in feite beter af dan die fortuinlijke personen die dagelijks een gesprek met God mogen voeren, waarbij ze God ervaren als iets of iemand buiten zichzelf. Yoga betekent Eenheid. Yoga verwijst in wezen naar de eenheid die er bestaat tussen de individuele ziel met de Kosmische Ziel. Door de studie van yoga wordt de sluier van illusie van ons gewaarzijn verwijdert die ons wil doen geloven dat we geïsoleerde levende poppetjes zijn. Onze lichamen zijn inderdaad geïsoleerde poppetjes, maar de ziel die ons lichaam bezielt is niets anders dan de Kosmische Ziel!

Door de Yoga Soetra met hart en ziel te bestuderen, doe je kennis en ervaring op van de universele aard van je eigen ziel! Geleidelijk aan leer je je ziel door en door kennen. Je wordt dan wat je noemt een bezield mens. Daardoor verwerf je het wonderbaarlijke vermogen om in alle omstandigheden jezelf te zijn. Je bent dan wie je bent. Diep in jezelf weet je dan: ‘Ik ben die Ben’ Je geest-lichaam systeem wordt dan spontaan het gewillige voertuig en werktuig van je ziel. Je geest-lichaam systeem wordt dan meer en meer een weerstandsloos kanaal, waardoor de wijsheid en de liefde van je ziel naar buiten kan stromen.

Met deze visie van heelheid en volkomenheid van je ziel, is het goed om de bladzijde om te slaan en te gaan genieten van de vedische uitdrukkingen van ware kennis. Door de waarheid en de schoonheid van de soetra’s te herkennen, herken je telkens een ander aspect van jezelf. Want vergeet nimmer dat jij zèlf de waarheid bent. Wij zijn allen één met de weg, de waarheid en het leven, om met Jezus te spreken. Wij zijn zèlf het goede, het ware en het schone, om met Plato te spreken. Wij zijn zèlf ‘sat, chit, ananda’ –‘waarheid, bewustzijn en gelukzaligheid’, om met de Upanishaden te spreken. Door jezelf dagelijks met universele en zelf-refererende wijsheid te voeden, word je automatisch tot ziele­voedsel voor je medemens.